【 ३ ऑक्टोबर, महानत्यागी बाबा जुमदेवजी यांच्या पुण्यतिथी निमित्ताने विशेष लेख 】

"महानत्यागी बाबा जुमदेवजींनी एका भगवंताची प्राप्ती करुन ही परमेश्वरी कृपा ज्या निष्काम व निस्वार्थ भावनेने दुःखी लोकांना फुकटात वाटुन, लाखो लोकांची दुःख दुर केले,अश्या कृपेचा संपुर्ण आढावा द्यावे ".

१】 जन्म , बालपण, बाबाच्या कुटुंबातील दुःख व ह्या महान कृपेचा मंञ कसा मिळाला .

महान त्यागी बाबा जूमदेवजींच्या घरी खूप दुःख होते आणि अशी बिकट अवस्था होती कि प्रत्येक वेळेस घरच्या कर्त्या व्यक्तीचा देहांत व्हायचा असे होत होत त्यांचे वडील ,काका यांचा देहांत झालेला आणि नंतर फक्त 4 भाऊ उरलेले होते आणि अश्या परिस्तिथीत बाबा एका मांत्रिकाकडे जाणार असताना कधी घरी न येणारा एक साधा व्यक्ती घरी आला आणि म्हणाला की मला एक परमेश्वरी शक्तीला प्राप्त करण्याचा विधी माहिती आहे आणि त्या विधीने दुसऱ्यांचे पण दुःख दूर होतात.तो व्यक्ती मौदा या गावचा होता आणि त्या व्यक्तीने तो विधी कधीही करण्याचे धाडस दाखविले नव्हते.त्या साध्या व्यक्तीस बाबानी विचारले की तुम्ही तर संन्यासी दिसत नाही आहात मग तुमच्याकडे हि विधी कशी ?

तर तो व्यक्ती म्हणाला की माझे वडील एका सण्यासासोबत राहायचे तर हा विधी त्यांचा आहे आणि तो संन्यासी मरण पावल्यामुळे माझ्या वडिलांनी त्या सण्यासाचे सर्व ग्रंथ घरी आणले आणि माझे वडील काही लोकांना तीर्थ करून देत असे परंतु, त्यांनी यामध्ये स्वतःचे डोळे गमावले आणि आंधळे झालेत म्हणून मीपण हा विधी कधीही करण्याचे धाडस केले नाही.

त्या साध्या व्यक्तीने बाबांना एक कल्पना दिली कि ज्या व्यक्तीने हा विधी केलेला आहे तो असफल झाल्यामुळे एक तर मरण पावला किंवा वेडा झाला आहे.

हे ऐकून बाबांनी हि समस्या सर्व भावंडापुढे ठेवली. परंतु, जीवाची भीती असल्यामुळे कुणीही तयार झाले नाही म्हणून बाबा जुमदेवजींनी निर्णय घेतला कि मी हा विधी करणार आणि मला काही झाले तर तुम्ही माझ्या कुटुंबाचा सांभाळ करावा.

विधिच्या २१ व्या दिवशी बाबांचे थोरले बंधू नारायणराव बाबांकडे आले व सांगू लागले की माझ्या मुलीची प्रकृति खुप ख़राब आहे. माझ्यासोबत घरी चल आणि तिला त्रासातुन मुक्त कर. तेव्हा बाबा त्यांना म्हणाले की मला यातले काहीच कळत नाही. मी फक्त पहाटेस उठून हनुमानजीला कपूर लावून मंत्र म्हणतो व प्रदक्षिणा घालतो.

तेव्हा त्यांच्या बंधुनी बाबाला घरी येण्याची आणि मुलीला बघण्याची विनवनी केलि. तेव्हा बाबांनी त्यांच्या इच्छेला मान देऊन त्यांच्या घरी गेले.

बाबांना त्या मुलीला पाहून खुप दुःख झाले. तिच्या संपूर्ण अंगावर खुप मोठेमोठे फोड़े आले होते. ते फुटून पूर्ण शरीरावर रक्त वाहत होते. त्या मुलीचा अंग पूर्ण लाल मुंग्यानी व्यापला होता. हे पाहून बाबा खुप घाबरले व विचारमग्न झाले. त्यांचा मनात आले की बाबा हनुमानजी ला प्रसन्न करण्याकरीता विधि करने खुप कठिन आहे अशी जी समजूत आहे ती खरी असावी, आता मात्र परमेश्वर आपल्याला ही विधि पुर्ण करु देणार नाही.

परंतु, विधि तर पुर्ण करायची आहे, नाहीतर काय दुःख येईल हे सांगता येत नाही. "एकीकडे खाई" व् "दूसरी कड़े विहीर" अशी अवस्था बाबांची झाली होती,पण बाबांचा निर्धार पक्का होता ते डगमगले नाही, तेथे बाबा काहिही न बोलता कोणतेही उपचार न करता घरी परत आले.

दुसऱ्या दिवशी म्हणजे विधिच्या बाविसाव्या दिवशी ठरलेल्या वेळेप्रमाणे देवळात गेले, तेथे त्यांनी बाबा हनुमानजीची आंघोळ घालून कापुर , अगरबत्ती लावली व् विनंती केलि की, हे भगवान बाबा हनुमानजी, तुम्ही माझ्यावर खुप मोठी आपत्ति आणून ठेवली आहे, मी आपणास विनंती करतो की मला आपल्या चरणी विलीन करा, अन्यथा त्या मुलीला मुक्त करा.

त्यानंतर बाबा एकविस प्रदक्षिणा घालून घरी आले, त्या दिवशी बाबांचा मनात दुसरा कुठलाच विचार आला नाही,तो दिवस तसाच गेला.

तेविसाव्या दिवशी बाबा पहाटेस विधि आटोपुन घरी येवून सकाळीच बाहेरच्या खोलीत दाराजवळ बसले होते, ज्या मुलीला त्रास होता ती मुलगी तिच्या घराच्या अंगनात खेळत होती. बाबांचे लक्ष त्या मूलीकड़े गेले. तिला पाहुन बाबाला आश्चर्य वाटले. त्या मुलीचे सर्व फ़ोड़ बसले होते. हे पाहुन बाबांना समाधान वाटले.

या प्रमाणे परमेश्वराने बाबांची पहिली परीक्षा घेतली आणि बाबांचे परमेश्वरा विषयी असलेले अतोनात प्रेम आणि श्रद्धा पाहुन त्यांच्या विनंतीला परमेश्वराने प्रतिसाद दिला. बाबांना पहिली सफलता प्राप्त होवून परमेश्वरी कृपा संपादन करण्याचे बाबांचे प्रयत्न साकार झाले अशा प्रकारे बाबांनी ४१ दिवसांचा विधी पुर्ण केला व ४२व्या दिवशी साखरेचा नैवेद्य केला. तो दिवस ६ जानेवारी १९४६ रोज रविवार असुन बाजाराचा दिवस होता. या वेळेस बाबा जेमतेम २५ वर्षाचे होते.

परमेश्वराबद्दल बाबांमध्ये खुप आत्मीयता आणि जिद्द आहे हे गुण यावरुन लक्षात येते.

विधी समाप्त केल्यानंतर बाबा मौद्याला गेले. व ज्या व्यक्तीकडे बाबांना दिलेला मंत्र लिहून होता त्याने बाबांचे पाहुणे या नात्याने आदरातिथ्य केले. थोडा वेळ बसल्यानंतर त्याला बाबा म्हणाले की, काल विधी समाप्ती झाले सर्व विधी सुरळीत पार पडले असे सांगून पुढील कार्य सांगण्यास विनंती केली.

पुढच्या कार्याबद्दल सांगताना ती व्यक्ती बाबांना म्हणाली की, रोज एकवेळा या प्रमाणे ७, ११, २१, ३१,४१ ,५१, ६१, ७१, ८१, ९१ आणि १०१ दिवस त्याच मंत्राने १०८ वेळा मंत्र म्हणुन तितक्याच वेळा हवनात तुप आणि आहुती टाकावी लागते परंतु जो संन्यासी मरण पावला ज्याचा हा मंत्र होता तो त्रीताल (एका रात्रीतून तिन वेळा ) हवन करत होता.

त्याचा विधी असा की संध्याकाळी सुर्यास्तानंतर सुरु करुन रात्रभरात तिन्ही हवन सुर्योदयापर्यंत संपले पाहिजे. जागा साफ करणे, आंघोळ करणे, हवनाची रचना करून १०८ वेळा मंत्रोच्चाराने आहुती सोडणे. पहिले हवन संपले की दुसरे सुरू करण्यापूर्वी तीच जागा स्वच्छ करुन व आंघोळ करून त्याच जागेवर परत हवनाची रचना करावी. पुन्हा प्रसाद करावा आणि हवनाचा विधी पूर्ण करावा. तो संपला की तिसरे हवन त्याच जागेवर ती जागा स्वच्छ करून व आंघोळ करून पुन्हा प्रसाद करावा व हवन पूर्ण करावे. अशा प्रकारे तीन हवन एकाच रात्रीत पूर्ण करावे. हे त्रिताल हवन ७, ११, २१ ते १०१ दिवस करावे लागते.

हवनाकरीता लागणारे साहित्य म्हणजे रानगोवऱ्या, पिंपळ, वड, संत्रा, मोसंबी, आंबा, उंबर इत्यादी झाडांपैकी पाच झाडांच्या काड्या, नारळ, फळे, पान, सुपारी, हार, बेलफूल, आहुतीत सोडायला तूप (ऐपतीप्रमाणे साजूक किंवा वनस्पती), दही, दूध, फक्त बाबा हनुमानजीची प्रतिमा असलेला फोटो, गोमूत्र, चंदनचुरा, हवनपुडा, अबीर, सेंदुर, गुलाल, पान, सुपारी इत्यादी सामान लागते आणि प्रसाद म्हणून कढई (हलवा) करावी लागते.

हे सर्व लिहून घेऊन बाबा सायंकाळी नागपूरला परत आले. तेव्हा घरातील सर्वजण त्यांची वाट पाहतच होते. घरी आल्यावर त्यांनी वरील सर्व माहिती सर्वांना सांगितली आणि म्हणाले ही खर्चाची बाब आहे. अगोदरच आपली आर्थिक परिस्थिती खूप खराब आहे. म्हणून आपण दिवसभर विणकरी करून सायंकाळी मजुरी मिळाल्यावर सामानाची खरेदी करून रात्री त्रिताल हवन करू. याशिवाय त्रिताल हवन असल्यामुळे रात्रभर जागरण होईल. म्हणून सर्वांनी जागायची आवश्यकता नाही. कारण सर्वांचे जागरण झाल्यास दुसर्या दिवशी विणकाम होणार नाही. त्यामुळे मजूरी मिळणार नाही आणि सामान न आल्यामुळे हवनकार्य करता येणार नाही. आणि हवनात खंड पडेल. यावर सर्वांनी गंभीरतापूर्वक विचार केला आणि दुसर्या दिवसापासून सात दिवस त्रिताल हवन करायचे ठरविले.

ठरल्याप्रमाणे दुसर्या दिवशी सर्वांनी विणकरी करून संध्याकाळी मजूरी मिळाल्यावर सामानाची जुळवाजुळव मोठ्या मुश्किलीने केली आणि संध्याकाळी सात वाजता पहिल्या हवनाला सुरुवात केली. या मार्गातील सेवक ज्याप्रमाणे हवनाची मांडणी करतात त्याच प्रमाणे त्याची मांडणी केली आणि सांगितल्याप्रमाणे हवनकार्याला सुरुवात केली. पहिले हवन संपले की दुसरे, तिसरे हवन करीत पुर्ण सात दिवस त्रिताल हवन केले. पहिले हवन संपल्यानंतर जेवण करीत. नंतर दुसरे हवन रात्री अकरा वाजता सुरू करीत. तिसरे हवन रात्री तीन वाजता सुरू करून पहाटे पाच वाजता संपत असे. परत दुसर्या दिवशी दिवसभर विणकाम करून सायंकाळी सामानाची जुळवाजुळव करीत. यावेळेस खूप त्रास होत होता. बाबा स्वतः हवन करीत होते. त्याशिवाय स्वतःच हवनात आहुती सोडायचे. दुसर्या कोणालाही हवनात आहुती टाकायची परवानगी नव्हती. हवन करताना बाबा कोणाशीही बोलत नसत. एखादी वस्तू लागली तर इशार्याने सांगायचे. जर काही विचारायचे असेल तर पाटीवर पेन्सिलीने लिहून किंवा कागदावर पेनने लिहून विचारत असत. याप्रमाणे बाबांनी सतत सात दिवस त्रिताल हवन केले.

बाबांचे देहभान हरपले व बाबा निराकार स्तिथीत घरच्या कुटुंबियांना म्हणाले की सेवक भगवान बन गया है, क्यून्की भगवान का शीर और सेवक का धड, और सेवक का शीर और भगवान का धड एक हो चुका है, सेवक भगवान में मिलिन हो चुका है, कृपया किसीभी बाई कि परछाई सेवक(बाबा) पे ना पडणे दे नही तो सेवक भस्म हो जायेगा.

अशारितीने बाबा निराकार अवस्थेत असल्यामुळे घरच्यांनी भगवंतास विनंती केली तर भगवंत बाबांच्या मुखातून म्हणाले की एवढी काळजी होती तर कशाला माझी प्राप्ती केली.

तर सर्व कुटुंबीयांनी वीनंती करून कार्य केल्यामुळे बाबा निराकार अवस्थेतून बाहेर आले.

त्या साध्या व्यक्तीच्या वडिलांजवळ तो विधी होता जे आंधळे झालेले आणि त्यांच्या वडिलांचा मित्र जो संन्यासी होता त्याच्या मृत्यूनंतर त्या व्यक्तीला माहिती असून पण त्यात ती विधी करण्याचे धाडस नव्हते म्हणून त्याने बाबा जुमदेवजीला फक्त हि विधी दिली परंतु, दुसऱ्या कुठल्याही व्यक्तीमध्ये हे धाडस नव्हते की ही विधी करावी आणि ते धाडस फक्त आणि फक्त बाबा जुमदेवजींनी दाखवले आणि ती विधी पूर्ण करून भगवन्ताला म्हणजेच निराकार शक्तीस प्राप्त केले आणि भगवन्ताने त्याच्या गुणांची ओळख बाबाला करून दिली आणि पूर्ण आकाशात एकच डोळा दाखवला.

२】 बाबा हनुमानजीची प्राप्ती व एका भगवंताची प्राप्ती.

लहान पनापासून बाबा जुमदेवजी हनुमानजीची पूजा करत होते आणि हि विधी करताना त्यांनी हनुमानजीला समोर ठेवून केली परंतु, ज्या वेळेस शांताबाईच्या अंगातील भूत निघत नव्हते तेंव्हा बाबानी प्रश्न केला की अशी कोणती शक्ती आहे जी या दुःखाला त्वरित दूर करेल त्या वेळेस बाबांना त्या निराकार चैतन्य शक्तीने म्हटले की

मैं एक कि भगवान हूं जीसने इस सृष्टीको बनाया है

जीस पल मैं तुझसे दूर हो जाउंगा तेरा शरीर मृत हो जायेगा!!

तेंव्हा बाबांना प्रचिती मिळाली कि या जगाचा एकच भगवंत आहे जो निराकार आहे चैतन्य आहे आणि तो कुठल्याही मूर्तीत विराजमान नाही

परंतु, बाबा अजूनही मंदिरात जायचे म्हणून बाबांना त्या निराकार शक्तीने म्हटले की हे मानव भलेही तुने मुझे प्राप्त किया हो लेकिन मैं मानव पे कदापि विश्वास नाही करता क्यूँकि मानव यह बेईमान हैं

यावर बाबानी त्या निराकार शक्तीला दोन वचन दिले

१)परमात्मा एक

२)मरे या जीए भगवत नामपर

तेंव्हा त्या निराकार शक्तीने दोन वचन बाबांना दिले

३)दुख्खदारी दूर करते हुये उद्धार

४)इच्छा अनुसार भोजन

म्हणून मूर्तिपूजा बंद करण्यात आली आणि एकाच भागवंतांची पूजा करायला सुरुवात झाली

म्हणून आपण षष्टीचे हवन बाबांच्या आदेशाप्रमाणे राखीनंतर ६ व्या दिवशी प्रत्येक वर्षी प्रगट दिन म्हणून मनवत असतो.

परंतु, आपण हिंदू धर्मात असल्यामुळे प्रतीक म्हणून बाबा जुमदेवजींनी बाबा हनुमानाजीला गुरु मानले होते म्हणून बाबा जुमदेवजींचे गुरु बाबा हनुमानजी आहे व आपण बाबा जुमदेवजीला आपले गुरु मानतो

३】 परमेश्वरी कृपेचा प्रसार व प्रचार बाबानी कसा केला.

महान त्यागी बाबा जुमदेवजींनी स्वतःच्या घराचे सर्व दुःख वरील प्रमाणे एका भगवंतास प्राप्त करून दूर केले आणि सुख समाधानी मिळविली. परंतु, बाबांना विचार आला की एवढी मोठी विलक्षण आणि जागृत शक्ती जर आहे तर का नाही आपण अनेकांना याचा फायदा करून द्यावा आणि महान त्यागी बाबानी अनेक परिवारांना त्यांच्या दुःखातून दूर करण्याकरिता आपली पुढली वाटचाल चालू केली आणि परमेश्वरास दिलेल्या वचनास घेऊन निष्काम तसेच निस्वार्थपणे अनेकांना या मार्गाला जोडण्याकरिता सुरुवात केली आणि अनेकांचे दुःख दूर करण्यास मदत केली. अनेकांना मार्गदर्शन केले, सेवक संमेलन घेतले ,चर्चा बैठक घेण्यास आदेश दिले आणि ४ तत्व, ३ शब्द व ५ नियमांना अंगिकरून जगायला शिकविले. बाबांनी परमपूज्य परमात्मा एक सेवक मंडळ नागपूर ची स्थापना करून एका नव्या युगाची सुरुवात करून मानव धर्म तयार केला आणि जसे जसे अनेक सेवक जुळत गेले तसे तसे अनेक शाखा स्थापन केल्या ज्या नागपूर मंडळांतर्गत कार्यरत ठेवल्या.

अनेक बँक, दूध डेअरी, ग्राहक भांडार संस्था, धर्मार्थ दवाखाना अश्या अनेक संस्था सेवकांकरिता उभारल्या आणि आयुष्यभर फक्त अनेकांना भगवत गुणांचे निष्काम आणि निस्वार्थपणे खेडोपाडी जाऊन कार्य करून जगवण्याचेच कार्य केले.

४】 महानत्यागी बाबा जुमदेवजींची अंतिम याञे बाबात वर्णन.

वाराणसी आईने आपले आयुष्य बाबांना देऊन स्वतः या पृथ्वीतलावरून निरोप घेतला कारण बाबांचे आयुष्य संपल्याची प्रचिती बाबांना झालेली होती आणि सेवकांच्या आग्रहाखातर निराकार चर्चा बैठकीत परमेश्वराने सेवकांस वचन दिले कि, "भगवंत आपकी इच्छा पुरी करेंगे और अगले आदेश तक मार्गदर्शन करेंगे", त्या वेळेस बाबा ७० वर्षांचे होते.

पुढे मुलाकडे न जाऊन राहता बाबांनी आपले पूर्ण आयुष्य फक्त या परमेश्वरी कृपेचा लाभ अनेकांना होण्याकरिता स्वतःला परमात्मा एक प्रचार व प्रसारासाठी अक्षरशः स्वतःस झोकून दिलेले. अनेक सेवकांच्या चुकीच्या वागण्यामुळे त्यांच्यावर दुःख आले, कारण सेवक स्वतःला उत्तरदायी समजत नसे परंतु, बाबा परमेश्वरास नेहमी उत्तरदायी असायचे कारण बाबा हे खरे त्यागी होते आणि बाबा परमेश्वरात ३ ऑक्टोबर १९९६ ला रात्री ११:३० वाजता विलीन झाले.

बाबांचे पार्थिव हॉस्पिटल मधून त्यांच्या निवासस्थानी आणल्या गेले तसेच बाबांच्या मुलाला कळविण्यात आले. परंतु, त्यांना लगेच अमेरिकेतुन येण्यास फ्लाईट न मिळाल्याने ते ६ ऑक्टोम्बर ला घरी पोहचले.

तोपर्यंत, ३ दिवस बाबाचे पार्थिव बाबांनी तयार केलेल्या मानव मंदिरात म्हणजेच सांस्कृतिक भवन नागपूरला ठेवण्यात आलेले. सतत ४ दिवस बाबांचे अंतिम दर्शन घेण्याकरिता सेवकांची रांग लागली होती. मला आठवते कि कित्येक सेवक मंडळी पूर्ण कुटुंबासोबत भवनात उपस्तिथ होते आणि दोन्ही वेळेचे जेवण ३ दिवस मंडळातर्फे अगणित सेवकांकरिता करण्यात आलेले, मला नाही वाटत एवढा मोठा जनसागर उपस्तिथ असून कुणीही उपाशी पोटी राहिले असतील. अशी ही महान परमेश्वरी कृपा त्या क्षणी सर्वांचे ध्यान ठेवत होती. एकाच ठिकाणी जेवणाची सोय अशक्य असल्यामुळे अनेक ठिकाणी जेवणाच्या सोयी केलेल्या, माहिती नाही का कुणास ठाऊक पण जो बेसन व भात त्या वेळेस मी खाल्लेला आजवर मी ते नाही विसरू शकलो. कारण, तो बाबाचा प्रसाद होता आणि एक शीत वाया न जाता सर्वांनी वेळप्रसंगी रस्त्यांवर पत्राळी रांगेत ठेवून शिस्तीने जेवत केलेले होते कारण अफाट जनसागर उपस्थित असल्याने जागेची कमी भासत होती व जिकडे तिकडे बाबांचे सेवकच दिसत होते.

दिवस रात्र भजन चालली होती, एक मुलगी होती जिने रात्री एक भजन म्हटलेले आणि तिने गायिलेलं एक गाणं एवढं सुंदर होते की, त्याक्षणी खरंच कुणीही स्वतःला आवरू शकले नाही आणि आपोआप सर्वांच्या डोळ्यातून पाणी येऊ लागले, कारण आपण सर्व सेवक खरंच बाबा जुमदेवजींवीणा पोरके झालेलो होतो.

७ ऑक्टोबरला सकाळी ७ वाजता बाबांचे पार्थिव निवासस्थानी आणल्या गेले आणि दुपारी १२ वाजता बाबांची अंतिम यात्रा काढण्यात आलेली. त्या वेळेस आम्ही बाबांना बघण्याकरिता काय माहिती पण कुणाच्याही घरावर/गच्चीवर असायचो आणि जिकडे बघितले तिकडे खूप सेवकच सेवक होते, बाबांचे पार्थिव एका सुंदर सजवलेल्या रथावर ठेवण्यात आलेले आणि खूप फुलांनी त्याला सजवण्यात आलेले होते. या अंतिम यात्रेत अफाट अशी लोकसंख्या होती, खूप मोठा जनसागर होता जो कदाचित कुणी या आधी त्या नागपूर नगरीत कधीही बघितला नसावा आणि एका शिस्तीने गंगाबाई घाटाकडे सर्वांनी प्रस्थान केलेले. कित्येक चौकाचौकात बिल्डिंग वरून अनेक प्रकारची फुले/फुलांचे ढोले/हार खूप मोठ्या प्रमाणात बाबांच्या अंतिम यात्रेत बाबा जुमदेवजींच्या पार्थिवावर टाकण्यात येत होते. जिकडे बघितलं तिकडे सेवकांचा महासागर होता, काही काही सेवकांचा ग्रुप होऊन आम्ही बाबांचे सेवक खालील प्रमाणे बाबांच्या अंतिम यात्रेत जयघोष करत निघालो होतो......

"जब तक सूरज, चांद रहेगा बाबा आपका नाम रहेगा"

"बाबा जुमदेवजी अमर रहे, अमर रहे"

असे अनेक जयघोष करत आम्ही आणि अनेक सेवक गन गंगाबाई घाटाकडे बाबांच्या अंतिम यात्रेसोबत पुढे जात होतो अनेक सेवकांच्या हातात माईक नव्हते. परंतु, तरीही एकतेचा जो आवाज गुमगुमत होता त्यामुळे ती नागपूर नगरी त्या एकतेच्या घोषणेने दुमदुमली होती हे नक्की....

गंगाबाई घाटावर गेल्यावर आतुन ते घाट काही पुरत नव्हते. कारण, सेवकांची संख्याच खूप होती, म्हणून अनेक सेवक कुठे शेडवर, कुणाच्या जळालेल्या राखेवर, तिथल्या मूर्त्यांवर चढून बसलेले म्हणजेच ज्याला जिथे जागा मिळाली तिथे तो बाबांचा सेवक उभा/बसलेला बाबांना एकदा बघण्याची ईच्छा मनात धरून बसलेला होता.

सर्व सेवकांच्या पायाने तिथले कित्येक जळालेले पार्थिव आणि त्याची राख सर्वांच्या पायाने धन्य झालेली म्हणायला हरकत नाही. कारण, तेथील घाट परिसर पुर्णतः सेवकांनीच गच्च भरलेले होते.

बाबांचा मुलगा डॉ. मनो दादा ठुब्रिकर यांनी आपले विचार तिथे बाबांच्या पार्थिवास अग्नी दिल्यावर मांडलेले व त्यामुळे अक्षरशः मन गहिवरून गेलेले. त्यांनी सांगितले की, आपल्याला परमेश्वरास जवळ ठेवायचे असेल तर "एक चित्त, एक लक्ष आणि एक भगवान" या रीतीने आपल्याला जीवनात चालावे लागेल हे शब्द महान त्यागी बाबा जुमदेवजींनी त्यांना सांगितले होते व बाबांनी दाखविलेला मार्ग काय परिवर्तन घडवून आणू शकतो ते त्यांच्या मार्गदर्शनातुन कळत होते.

एवढे बोलून माझ्याकडून काही चुका झाल्या असतील तर भगवान बाबा हनुमानजी आणि महान त्यागी बाबा जुमदेवजीस क्षमा मागतो.

टीप: पॉईंट १,२,३ याबाबत सविस्तर माहिती बाबांनी तयार करायला लावलेल्या मानव धर्म परिचय पुस्तकात सविस्तर दिलेली आहे.

लेखन : परमात्मा एक सेवक

सौजन्य : Parmatma Ek News & Info